En Kaliteli Sohbet Chat Odaları

KONSTİPASYON (KABIZLIK)

Konstipasyon nedir?

Konstipasyon seyrek ya da sert kıvamda dışkılama veya dışkıyı boşaltmada güçlük olarak tanımlanır. Günde bir yada daha fazla yumuşak ve şekilli dışkılama istenilen hedeftir. Rahatsızlık verici olmakla birlikte konstipasyon her zaman ciddi bir hastalık değildir. Bununla birlikte konstipasyon’a neden olan başka bir sorun olabileceğinden araştırılması uygun olur.

Konstipasyonun nedenleri nelerdir?

Mide besinlerin sindirilebilmesi için çalkalar ve karıştırır. Daha sonra kalori, mineral ve vitamin içeren yarı sıvı yiyecekler ince bağırsağa geçer. İnce bağırsaklar karnın sağ alt bölümünde sonlanır ve kolon ile birleşir. Kolon 90-120cm uzunluğundadır. Kolonun fonksiyonu sıvı şekilde dışkıdan suyu uzaklaştırarak rektuma ulaştığında yumuşak ve şekilli dışkı haline getirmektir. Fazla miktarda sıvı uzaklaştırılırsa dışkı çok katı olur ve atılımı zorlaşır. Konstipasyon sıklıkla uygun şekilde kasılmayan ve dışkıyı rektuma ulaştırmakta yetersiz kalan kolon tembelliğinden kaynaklanır. Kolon uzun bir süre spastik ve kasılmış şekilde kalabilir. Bu durumda da dışkı ilerletilemez. Fazla miktarda sıvı emilir ve çok katı bir dışkı meydana gelir. Konstipasyon tümör ya da büyük bir divertikül gibi kolonun sol alt bölümünü distorsiyone eden ya da daraltan durumlarda mekanik tıkanma nedeni ile de oluşabilir. Gebelik, anal fissür, hemoroid, bazı ilaçlar, tiroid hormon eksikliği, laksatif bağımlılığı, seyahat ve stres de konstipasyon nedenidir.

Tanıda neler yapılmalıdır?

Konstipasyonun tanısında hastanın tıbbi hikayesi en önemli faktördür. Doktor, fizik muayene ve bazı kan tahlilleri yapacaktır. Kolonun baryumlu bazı grafileri istenebilir. Tümör gibi mekanik obstrüksiyon nedeni için sigmoidoskopi planlanabilir. Bu inceleme ile kolonun direk gözlenebilmesi ve şüpheli alanlardan biyopsi yapılması mümkün olabilmektedir. Kolonoskopi de gerekebilir. Fleksibl fiberoptik bir aletle tüm kolon incelenebilir. İnceleme sırasında hafif bir sedasyon yapılabilir. Hastaya markır (belirteç) içeren kapsüller yutturularak markır testi yaptırılabilir. Birkaç gün sonra röntgen filmleri ile markırların kolonda dağılımı incelenir. Bazı durumlarda rektumun basınç ölçümleri yararlı bilgiler verebilir. Bu incelemeye manometri denir.

Tedavisi nedir?

Konstipasyon’un bir çok nedeni olduğundan, tedavi bulgulara ve tanıya göre değişir. Örneğin; hipotiroidi saptanan hastalarda tiroid hormonu verilmesi ile kabızlık tedavi edilebilir. Ciddi problemler dışlandıktan sonra diyete fiber (lif), kepek veya kitle yapıcı ajanlar eklemek gibi basit önlemlerle çözüme ulaşılabilir. Konstipasyon tedavisinde genel yaklaşım düzenli beslenme, bol miktarda sıvı alımı, düzenli yürüyüş, ya da aerobik egzersizdir. Hastalar dışkılama hissine cevap vermelidirler.

Diyet nasıl olmalıdır?

Yüksek kepek ve fiber içeren besinler kontipasyonu önlemede önemlidir. İşlenmemiş tahıl yada yüksek oranda fiber kullanılan ülkelerde konstipasyon nadirdir. Günde bir iki kez yumuşak dışkılama yapılabilir. Aşağıdaki besinlerden düzenli tüketilmelidir.

-Kepekli unla yapılan ekmekler,

-Kepekli tahıllar,

-Sebzeler,

-Meyveler,

-Kurubaklagiller (mercimek, kurufasülye, nohut vb.)

Kitle yapıcı ajanlar nelerdir?

Fiber, bitkisel besinlerin sindirilemeyen ve kalın bağırsağa geçen bölümüdür. Fiberler, fazla miktarda su tutarlar. Sonuçta hacimli yumuşak ve kolay ilerleyen dışkı oluşumuna neden olurlar. Yeterli miktarda günlük fiber alınması önerilmektedir. Buğday, yulaf ve pirinçli yiyecekler de fiberden zengindir. Psyllium bitkisi de yeterli miktarda su tutulmasına neden olur. Metilsellüloz da ağaçtan elde edilen fiber derivesidir. Ülkemizde bu amaçla buğday kepeği kullanılabilir.

Laksatifler yardımcı mıdır?

Stimülan (kimyasal) ya da tuzlar (sıvı yada tuz) olmak üzere başlıca iki tür laksatif vardır. Konstipasyon sorununa geçici olarak yardımcı olurlar. Kolonun bağımlılık kazanabilmesi nedeni ile devamlı kullanımından kaçınılmalıdır. Laktuloz gibi osmotik laksatifler uzun süre emniyetle kullanılabilecek ilaçlardır.

Cerrahi girişim gerekir mi?

Hirschsprung hastalığında, Divertikülozisde ve şiddetli derecede yavaş transit kabızlığında cerrahi gerekebilir. Ayrıca rektosel, perianal apse, hemoroid, anal fistül ve fissürü olan hastalar cerrahi olarak tedavi edilebilir.

Konstipasyon için öneriler var mıdır?

Fiziksel hareket arttırılmalı ve dışkılama alışkanlığı düzeltilmelidir. Dışkılama dürtüsü kesinlikle baskılanmamalıdır.
Laksatif kullanılmamalıdır.
Posa içeriği yüksek olan kurubaklagillerin, tahılların, taze sebze ve meyvelerin tüketimi arttırılmalıdır.
Her sabah erik ya da kayısı hoşafı içilmelidir.
Sıvı alımı arttırılmalıdır.
Bir yemek kaşığı psylliumlu kitle yapıcı ajandan günde iki kez kullanılmalıdır.
Normal kahvaltı yapılmalıdır.
Kahvaltıdan sonra tuvalete 15 dakika oturulmalı, ancak zorlama yapılmamalıdır. Alafranga yerine alaturka tuvaletler tercih edilmelidir. Böylece karın içi basınç arttırılmış olur.
Üçüncü gün sonunda sorun çözülmediyse, makattan ilaç kullanılmalı ve yukarıdaki tavsiyeleri yeniden denemelidir.
Sonuç olarak; konstipasyon genelde kısa süreli ve kolay çözülebilen bir sorundur. Bununla birlikte altında sadece hekim tarafından saptanabilen ve tedavi edilebilen önemli bir neden de yatabilir. Uygun yiyecekler ve fiberin alınmasıyla kolonun normal düzeni oluşabilir.

Kaynak : Gastroenteroloji BD Başkanlığı-Etlik / Ankara