En Kaliteli Sohbet Chat Odaları

DİYARE (İSHAL)
Diyare nedir?

Her insan yaşamının bir döneminde mutlaka diyare olur ve herkesin diyare’nin gerçekte ne olduğuna dair kendisine ait düşüncesi vardır. Her gün bir kez sıvı şekilde dışkılamak mıdır? Günde birkaç kez yumuşak, yarı şekilli dışkılama mıdır? Yoksa gün boyunca, hatta gece bile sık ve sulu dışkılama mıdır? Batı dünyasında günlük dışkıdaki su miktarı genelde 200 ml’yi geçmez. Tıbbi anlamda diyare bu miktarın üstünde olması anlamına gelir.

Diyare’nin nedenleri nelerdir?

Diyare’nin bir çok nedeni vardır. Diyare çoğu zaman kısa sürer ve kendiliğinden sonlanır. Bu durumlarda bir virüs enfeksiyonu veya yenilen bir besin maddesine bağlı olduğu düşünülür. Diyare’nin süresi 2-3 haftayı geçerse tıbbi inceleme önerilir. Bilinen birçok nedenlerinin arasında;

Yiyecekler: Bir çok insan diyare’ye neden olabilecek yiyecekler tüketir. Acı biber (pul biber) sevenlerde ve fazla miktarda tüketenlerde ertesi sabah diyare gelişebilir. Bir çok insan süt ve süt ürünlerine karşı intoleranslıdır. Bu hastalarda çok az miktardaki laktoz diyare’ye neden olur. Bazı insanlarda ise fazla yağlı yiyecekler diyare’ye neden olur. Bu durumlarda çözüm suçlanan nedenden kaçınmaktır.

Kimyasal laksatifler: Bir çok insan hayatının erken dönemlerinde laksatiflere bağımlı olur ve onları her gün kullanır. Başlıca kullanılan laksatifler; milk of magnesia, magnezyum cascara ve fenol fitaleindir. Magnezyum istenmeden de bazı preparatlarla birlikte alınabilir. Bu nedenle etiket kontrol edilmelidir. Sorbitol; reçel, jöle ve şekersiz sakızlar da kullanılan bir yapay tadlandırıcıdır. Sorbitol de bir laksatiftir.

Reçetelenen ilaçlar: Yeni bir ilaç alımından sonra bağırsak alışkanlığında bir değişiklik başladıysa doktora danışmak gerekir. Özellikle antibiyotikler bazen ciddi boyutlarda diyare’ye neden olabilirler. Diyare bazen antibiyotiğe başladıktan bir hafta sonra da gelişebilir.

Enfeksiyon: Bağırsaklarda 400’ün üzerinde yararlı ve sessizce yaşayan bakteri vardır. Ayrıca bir çok virüs ve diğer enfeksiyöz ajanlar görebilir. Bunların bazıları bağırsaklarda enfeksiyona neden olarak diyare oluşturabilir. Neyse ki bunların çoğu kendiliğinden sonlanır. Salmonella gibi bazı bakteriyel enfeksiyonlar ciddi seyreder ve tıbbi incelemeyi gerektirir. Salmonella sıklıkla kontamine kümes hayvanlarından bulaşır. Amip ve giardia gibi parazitler de bağırsağı enfekte eder. Giardia vahşi hayvanlarda, kontamine akarsu ve içme sularında bulunabilir. AİDS’li hastalarda, bir çok ajan bağırsaklarda enfeksiyona neden olur. Bu durumda her zaman yakın tıbbi takip gereklidir. Virüs enfeksiyonları kısa süreli diyare’lerin en sık nedenidir ve kendiliğinden sonlanır.

Turist diyaresi: Turist diyaresinin nedeni E-coli isimli bir toksik bakteridir. Sıklıkla sanitasyonun iyi olmadığı gelişmekte olan ülkelerde görülür. Taze ve pişirilmemiş meyve ve ürünlerden uzak durularak önlenebilir. Portakal gibi kabuklu yiyecekler güvenlidir. Musluk suyu ve buzdan kaçınılmalıdır. Şişelenmiş sular tercih edilmelidir. Bu ülkelere seyahat etmeden önce korunma ve tedavi konusunda bilgilenmek için bir uzmana danışılmalıdır.

Hastalıklar: Kronik diyare’ye neden olan bazı bağırsak hastalıkları vardır. Bunlar Ülseratif kolit, Crohn hastalığı,mikroskobik kolit, divertikülozis ve hatta kolon kanseridir. Bunların tümü dikkatli tıbbi inceleme ve tedaviyi gerektirir. Kronik diyare’nin mutlaka araştırılması gerekliliğinin nedeni budur.

İrritabl bağırsak sendromu, bağırsaklar özellikle de kolonun düzenli ve ritmik kontraksiyonlar yapmamasından kaynaklanmaktadır. Diyare gelişenlerde kontraksiyonlar çok abartılıdır, bazen de tembelleşerek kontipasyona neden olur. Bazen diyare ve konstipasyon dönemleri birbirini izler. Stres bu semptomları arttırır.

Tanıda neler yapılmalıdır?

Bazen, diyare’nin nedenini saptamak ve tedavi etmek, magnezyum içeren antiasitleri kesmek gibi çok kolay olabilir. Bazen de çok zordur. Kan ve dışkı tahlilleri gereklidir. Direk film ya da ultrasonografi gerekebilir. Bazı vakalarda ise kolonu direk görüntülemek için sigmoidoskopi ya da kolonoskopi gerekebilir.

Tedavide neler yapılmalıdır?

Başlangıçta semptomları azaltmak için yapılabilecek çok basit şeyler vardır. Süt intoleransı düşünülerek, sütten kaçınmak yararlı olabilir. Hastanın su ve elektrolit kaybı karşılanmalıdır. Bağırsak peristaltizmini arttıran posalı besinler azaltılmalıdır. Fazla yağlı gıdalar, çiğ sebzeler ve tatlılar verilmemelidir. Yoğurt, tuzlu ayran,, yağsız çorbalar, patates püresi, pirinç lapası vb. verilebilir. Pepto-bismol, kaopektat ve imodium gibi konstipasyon yapıcı ajanlar denenebilir. Ciddi ve kronik diyare’lerde tedavi nedene yönelik olmalıdır. Diyare’nin nedeni sıklıkla tespit edilebilmekte ve tedavisi yapılabilmektedir.

Sonuç olarak; diyare genelde çok ciddi seyretmeyen ve sık karşılaşılan bir problemdir. Ciddi veya kronikse nedeni mutlaka araştırılmalıdır. Doktorla işbirliği durumunda etkin bir tedavi mümkündür.

Kaynak : Gastroenteroloji BD Başkanlığı-Etlik / Ankara